Duitse vertaling van Geuldal-rapport over natuurlijke waterberging

De recente studie “Water vasthouden en vertragen in het Geuldal, natuur inzetten tegen wateroverlast en droogte” is nu in het Duits vertaald. De buro’s H+N+S Landschapsarchitecten, Stroming en ACACIA Water hebben deze studie uitgevoerd naar aanleiding van de grote overstroming van 2021 in het dal van de Geul en haar zijriviertjes. De resultaten en inzichten zijn verwerkt tot een rijk geïllustreerd rapport. De Nederlandstalige versie is in gedrukte vorm tegen verzendkosten te bestellen via de ARK webshop.

ARK, Natuurmonumenten, Limburgs Landschap, Natuur-en Milieufederatie Limburg en WNF hebben opdracht gegeven voor de studie. Genoemde partners vormen sinds 2021 de coalitie ‘Natuurkracht’. Deze stelt zich ten doel om meer kennis te krijgen van, meer bekendheid te geven aan en meer draagvlak te creëren voor natuurlijke oplossingen tegen wateroverlast en droogte in het Geuldal. Ook zet de coalitie samen met diverse organisaties de stap naar concrete uitvoering. 

informatie ook relevant voor de eifel

Wetlands International heeft onlangs gevraagd om een Duitse vertaling van het rapport, omdat de informatie hierin ook relevant is voor de Eifel, waar in 2021 diverse rivieren gezorgd hebben voor extreem rampzalige overstromingen, met het Ahrtal als een van de bekendste voorbeelden.

Het Duitstalige rapport (Wasser im Göhltal zurückhalten und verlangsamen) heeft ARK op 29 november j.l. gepresenteerd tijdens een studiedag in de Eifel. De uitnodiging voor deze studiedag was gericht aan alle betrokken stakeholders (van overheden tot en met ingenieurburo’s, natuurorganisaties en burgers) en kwam van Wetlands International - mede namens NABU Kreis Euskirchen, Life Helle Eifeltäler, Natagora bnvs en ARK.

Ingesnoerde rivier gevaar in opwarmend klimaat

Op het programma stonden een excursie en zes presentaties. Met name de presentatie van Prof. Dr. Dr. Wolfgang Büchs “Nach der Flut ist vor der Flut” maakte veel indruk. Aan de hand van (schokkende) beelden liet Büchs zien hoe het prachtige Ahrtal met zijn natuurlijke overstromingsvlaktes er voorheen uitzag, en hoe delen van het Ahrtal na de ramp in rap tempo zijn omgevormd tot een ingesnoerde rivier tussen stenen oevers en opgehoogde overstromingsvlaktes waar gebouwd kan worden. De stenen op de oevers noemde Büchs treffend de kanonkogels voor de volgende grote overstroming. Lokale overheden in het Ahrtal lijken met een dergelijke aanpak geen of nauwelijks besef te hebben van het belang van ‘ruimte voor de rivier’. Ook op diverse andere plekken in de Eifel zijn maatregelen genomen die gericht zijn op het snel en zogenaamd veilig afvoeren van water, waarmee het probleem wordt afgewenteld op benedenstrooms.

Aandacht voor andere aanpak

Het Geuldal-rapport schenkt aandacht aan een andere aanpak. Het laat zien hoe belangrijk het is om regendruppels in het héle stroomgebied zo lang mogelijk op de plek te houden waar ze vallen. De bodem, het bodemleven en de (natuurlijke) begroeiing (inclusief natuurlijke begrazing) spelen hierbij een sleutelrol. Ze zorgen voor het ondergronds en bovengronds vasthouden en afremmen van water. Als een hoogwatergolf eenmaal het beekdal heeft bereikt, dan is ook dáár in de overstromingsvlakte afremming en tijdelijke opslag (stromende berging) nodig om de golf verder te temperen. Deze aanpak wordt bij ons ook wel Nature Based Solutions genoemd, in het Duits Naturbasierte Lösungen.

Tijdens de studiedag is behalve over zuiver natuurlijke oplossingen (natuurlijke sponswerking) ook gesproken over leaky dams. Deze laten onder normale omstandigheden het water door stromen, maar zorgen bij hoogwater voor afremming. In gebieden met dunne bodems op een rotsachtige ondergrond, waar het absorptie potentieel minder is, kan dit een interessant concept zijn.

Rapport van belang voor gehele stroomgebied

Ook in het Duitstalige deel van België, waar de Geul ontspringt, bestaat belangstelling voor het Geuldal-rapport. Het rapport, inclusief het hydrologische model dat is gemaakt, heeft namelijk betrekking op het gehéle stroomgebied, van bron tot monding.