U bent hier

Geelbuikvuurpad

ARK werkt met subsidie van provincie Zuid-Limburg aan de terugkeer van de geelbuikvuurpad in natuurgebieden in Zuid-Limburg. De geelbuikvuurpad is het zeldzaamste amfibie van Nederland en komt er alleen in Zuid-Limburg voor. In geschikte gebieden zetten we larven uit die zich in 2016 voor het eerst zullen voortplanten

Wie?

De geelbuikvuurpad is een kleine pad die een groot deel van het jaar in het water leeft. De bovenkant is grijs of bruin. De buik is zwart met felle gele vlekken wat deze pad onmiskenbaar maakt.

Geelbuikvuurpad
Geelbuikvuurpad Foto: Jordi Strijdhorst

In Zuid-Limburg bereikt de geelbuikvuurpad de noordwestgrens van zijn verspreidingsgebied. Het is een warmte minnende soort van heuvelachtige landschappen. Van origine is hij in Nederland een bewoner van overstromingszones van heuvellandbeken en natte graslanden bij bronbeken; zeer dynamische biotopen, waar continu nieuwe natte plekken ontstaan. Deze tijdelijke ondiepe wateren vormen natuurlijke voortplantingsplekken van de geelbuikvuurpad. Ze zijn vrij van predatoren als salamanders, libellen- en keverlarven die graag de larven eten.

Deze biotopen waar de geelbuikvuurpad van oorsprong leefde zijn grotendeels verdwenen. Maar de geelbuikvuurpad paste zich aan en ging gebruik maken van met water gevulde karrensporen, kaalgevreten drinkpoelen en natte plekken in weilanden. Maar ook deze verdwenen. Het werd steeds lastiger om te overleven in het steeds veranderende landschap.

Geelbuikvuurpad

In de jaren zestig van de vorige eeuw bleek dat niet alleen het aantal vindplaatsen van geelbuikvuurpadden afnam, maar ook het aantal padden per vindplaats. Vroeger waren er circa 80 bekende vindplaatsen. In 2005 waren er daar nog maar vijf van over!

Vanaf 1980 wordt er gewerkt aan het behoud van de geelbuikvuurpad voor Zuid-Limburg. Er kwamen soortbescherminsplannen die er voor zorgden dat de laatste geelbuikvuurpadden veilig werden gesteld en hun nakomelingen werden uitgezet in Zuid-Limburgse groeves. Deze vormden ideale leefgebieden voor de geelbuikvuurpadden en de populatie groeide gestaag. Het is voor de geelbuikvuurpadden echter vrijwel onmogelijk om de groeves te verlaten en zich verder te verspreiden. Bovendien vergden de biotopen in de groeves een intensief beheer.

Nu zijn we op een punt gekomen waarbij het zinvol is om de geelbuikvuurpad weer terug te krijgen in zijn oorspronkelijk biotoop. Heuvellandebeken mogen weer dynamischer stromen en bronbeekjes zijn op veel plekken hersteld dus het landschap is er klaar voor. Beken zorgen er voor dat geelbuikvuurpadden zich weer door het Zuid-Limburgse landschap kunnen verplaatsen en zo nieuwe gebieden kunnen koloniseren.

Larven van de geelbuikvuurpad
Larven van de geelbuikvuurpad

Wat doen we voor de geelbuikvuurpad?

ARK verlegt grenzen voor wilde natuur met als resultaat robuuste natuurgebieden waar natuurlijke processen hun gang mogen gaan. In Zuid-Limburg is ARK, gesubsidieerd door de provincie Limburg, actief in de gemeenten Vaals en Gulpen-Wittem, tevens het vroegere verspreidingsgebied van de geelbuikvuurpad. De soort past prima in de dynamische natuurgebieden die ARK sinds 2010 in beide gemeenten ontwikkelt. In samenwerking met Bureau Natuurbalans worden in natuurgebieden van ARK leefgebieden hersteld en larven van geelbuikvuurpadden uitgezet.

De grote grazers in de gebieden van ARK dragen bij aan de nodige dynamiek. Hun graasgedrag heeft grote invloed op de ontwikkeling van de vegetatie. De geelbuikvuurpad profiteert vooral van de invloed die de grote grazers op de bronbeekjes hebben. Deze lagen diep ingesneden en water werd snel afgevoerd. Na enkele jaren natuurlijke begrazing hebben de runderen de steile oevers vlak gelopen en ontstaan er kleine poeltjes langs de bronbeekjes. Hier blijft water voor korte of langere tijd staan. Ze zijn vrij van predatoren en dus perfect voor de larven van de geelbuikvuurpad om zich in te ontwikkelen.

Schotse hooglander
Schotse hooglander bij bronbeek

Waarom doen we dat?

De geelbuikvuurpad is een graadmeter voor dynamische beeknatuur die typisch is voor Zuid-Limburg. Hij is een ambassadeur voor goed functionerende bron- en beeksystemen, waar niet alleen de geelbuikvuurpad maar ook heel veel andere soorten van profiteren. Herstel van leefgebieden draagt bij aan de verspreiding van dit bijzondere, streng beschermde amfibie door de rest van Zuid-Limburg.

Met wie?

Voor de ontwikkeling van deze dynamische wilde natuur krijgt ARK steun van de provincie Limburg en van de Nationale Postcode Loterij. Met Bureau Natuurbalans wordt nauw samengewerkt voor de inrichting van geschikte leefgebieden en de herintroductie van de geelbuikvuurpad.

Uitzetten geelbuikvuurpad
Uitzetten geelbuikvuurpad

BEHAALDE RESULTATEN

ARK is in 2011 gestart met de aankoop van natuurgebieden in de gemeenten Vaals en Gulpen-Wittem. In totaal is hier al meer dan 65 hectare natuur ontwikkeld. In twee deelgebieden zijn sinds 2013 honderden larven van de geelbuikvuurpad uitgezet. In 2016 volgt een derde gebied. Naar verwachting vindt er in 2016 voor het eerst voortplanting plaats onder de eerste lichting larven, die dan geslachtsrijp zijn.