Geuldal, catwalk voor Europese topnatuur
Tussen 2014 en 2018 werkte ARK aan het project 'Geuldal, catwalk voor Europese topnatuur'. Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage uit de extra trekking van de Nationale Postcode Loterij. Het Nederlandse Geuldal is goed beschermd, maar een deel van het bovenstroomse Belgische deel dreigt verloren te gaan. Zo snel als mogelijk ingrijpen is van groot belang om de verbinding met belangrijke natuurgebieden in België en Duitsland niet te verliezen.
Geul als poort naar Ardennen en Eifel
Het kleinschalige landschap van het Geuldal staat nu al bekend als één van de fraaiste landschappen in Nederland. Binnen enkele jaren kan het uitgroeien tot onze poort naar Europese topnatuur. De Geul is een grensoverschrijdend riviertje dat ten zuiden van Aken bij de Belgisch-Duitse grens ontspringt en ten noorden van Maastricht in de Grensmaas uitmondt. Bovenstrooms van de grens, in Wallonië, dreigt een onomkeerbare aantasting van het landschap plaats te vinden. Kleine Waalse boeren stoppen met hun werk langs de Geul en zetten hun land te koop. Hoewel veel grondeigenaren de voorkeur geven aan verkoop aan natuurorganisaties, hebben de organisaties in Wallonië te weinig kapitaal om de grond te kopen. De grond wordt dan noodgedwongen verkocht aan moderne landbouwbedrijven. Zodra dat gebeurt wordt er een gat geslagen in de cruciale verbinding van de Nederlandse natuur met de rijke natuur over de grens in Ardennen en Eifel.
Om deze belangrijke verbinding te behouden en zelfs te verbeteren was snel handelen noodzakelijk. ARK heeft in een paar jaar tijd, ondersteund door collega-organisaties in Nederland, België en Duitsland, via dit extra project een doorbraak geforceerd om het tij ten goede te keren.
Door de aankoop van Waalse sleutelhectares en deze gronden over te dragen aan de Waalse natuurorganisatie Natagora is het mogelijk geworden om een aaneengesloten grensoverschrijdend natuur- en landschapspark te ontwikkelen. Het gebied tussen Plombières en de Nederlandse grens is nu een mooi begraasd natuurlint waar o.a. zinkviooltjes, wilde narcissen en bosgeelster in het voorjaar bloeien. Een gebied dat weer ruimte geeft aan dieren zoals wilde kat, zwarte ooievaar, otter en in de nabije toekomst zelfs de geheimzinnige lynx om zich vrij te bewegen. En waar, dankzij experimentele uitzettingen in de Geul in Nederland, de zalm zich in de nabije toekomst mogelijk weer laat zien!
Met zulke spectaculaire natuur, ingebed in een duizenden jaren oud cultuurlandschap, ontwikkelt het Geuldal zich tot een attractie voor de vier miljoen mensen die er omheen wonen. En met steun van de Nationale Postcode Loterij kan het uitgroeien tot een Europees voorbeeld van natuur- en landschap als basis onder een nieuwe plattelandseconomie.
Beneden Geuldal
In de jaren negentig heeft ARK voor een aantal gebieden in het Beneden Geuldal plannen voor natuurontwikkeling gemaakt en samen met het Limburgs Landschap verzorgden we beheer en voorlichting. Mooie voorbeelden zijn Ingendael en het Meerssenerbroek. Deze gebieden zijn vrij te bezoeken.
In het Beneden Geuldal zijn gevolgen van het toelaten van natuurlijke processen goed te zien. Oevers van de Geul erodeerden, zodat hele dalwanden naar beneden kwamen en bomen omvielen, die op hun beurt aanzetten tot nieuwe meanderprocessen. Daarnaast zorgde de Strabeek, voorheen een gekanaliseerd zijbeekje van de Geul, voor moerasontwikkeling in het dal. In het Beneden-Geuldal grazen koniks en galloways. In het Meerssenerbroek kunnen de grote grazers ook de hellingen van de Dellen op.
De uitvoering van oude plannen van ARK voor de verbinding van het Beneden-Geuldal met het Maasdal (RivierPark Maasvallei) wordt momenteel opnieuw in overweging genomen, in het kader van de ontwikkeling van de Landgoederenzone Maastricht en het programma Plateland In Ontwikkeling (PIO). Het Grensmaasproject van het Consortium Grensmaas heeft al belangrijke concrete stappen gezet op het traject tussen de Geulmonding en het Julianakanaal.
Zelf op pad
Grote delen van het Geuldal in Zuid-Limburg zijn in bezit van natuurorganisaties zoals Natuurmonumenten en Limburgs Landschap en zijn toegankelijk via een netwerk van wandelpaden. Natuurgebieden van Natagora in het Geuldal in Wallonië zijn ook toegankelijk via wegen en paden. Langs de Geul loopt van bron tot monding het lange afstandswandelpad Via Gulia.
Voor wandel- en fietstochten langs de Geul tussen Gulpen en Plombières maakten we Dwalen langs de Geul. Een fraaie overzichtskaart met detailkaart van het natuurgebied net over de grens in België. De kaart is te koop bij lokale horeca- en recreatieondernemers en bij de VVV kantoren in het zuiden van Limburg. Ook is de kaart te bestellen. Meer informatie over de kaart vind je hier of bestel de kaart direct in onze webwinkel.