Hotspots van onderwaterleven
Oesters en mosselen groeien graag op en bij elkaar. Schelp op schelp. Zo ontstaan er stevige riffen waar heel veel andere soorten van profiteren. Om te eten, te schuilen, voort te planten, groot te groeien en te wonen. Wieren, sponzen, anemonen, zachte koralen, zeenaaktslakken, schelp- en schaaldieren, octopussen, zeekatten, allerlei vissen... Zo zijn schelpdierriffen hotspots voor de Noordzeenatuur: de soortenrijkdom is er veel hoger dan op zandige bodems.
Oesters en mosselen filteren bovendien het zeewater. Het slik dat dezee rifbouwers uitspugen maakt de bodem stabieler en het water wordt er helderder van. Zo kan het zonlicht dieper in het water schijnen wat algen beter doet groeien. Zo is er meer te eten. Zichtjagende vogels kunnen makkelijker vissen.
Proeven voor herstel geslaagd
In de negentiende eeuw bestond de Noordzeebodem voor zo'n twintig, dertig procent uit schelpdierriffen. Door overbevissing, ziektes en strenge winters zijn ze nu bijna geheel verdwenen. Gelukkig blijkt - onder meer uit pilots die ARK sinds 2016 heeft uitgevoerd - dat riffen met wat hulp terug kunnen komen, bijvoorbeeld door oesters uit te zetten (volwassen en baby's), het aanbieden van stevig materiaal om op te groeien en het creëren van bodemrust. Uitgezette oesters zijn aangeslagen en planten zich voort. Andere soorten profiteren hier direct van. Ook zijn er in deze onderzoeksperiode spontane vestigingen van de beschermde platte oester gevonden in de haven van Rotterdam en in de Voordelta. Uit biodiversiteitsonderzoek bleek dat op dat rif minstens 60% meer soorten voorkomen dan op zandige plekken. Een rif groeit een rif!
Belang van schelpdierriffen (www.onderwaterbeelden.nl)
Versterken van een ecosysteem
Nu de proefprojecten dicht bij de Brouwersdam in de Voordelta ten westen van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden, bij de Bollen van de Ooster, in Windmolenpark Gemini, en bij de Borkumse stenen ten noorden van Schiermonnikoog succesvol zijn verlopen, is het (2022) tijd om op te schalen én om te onderzoeken of, en hoe, riffen in dieper water en in windmolenparken een kickstart kunnen krijgen. Hiervoor zal het ARK Noordzee-team een field lab opzetten samen met het groene energiebedrijf Ørsted.
Herstel van schelpdierriffen op de Noordzee door WWF en ARK
De pilots van ARK Rewilding Nederland voor het herstel van schelpdierriffen werden uitgevoerd met het Wereld Natuur Fonds en bijdrages van LIFE IP en het Droomfondsproject Haringvliet (afgerond in 2018). Het veldonderzoek wordt uitgevoerd door Wageningen Marine Research, Bureau Waardenburg en Sas Consultancy. ARK zet het werk aan de schelpdierriffen met steun van Ørsted en het Wereld Natuur Fonds.