Circle of life
De afgelopen decennia heeft het natuurbeheer en daarmee de Nederlandse natuur een ongekende ontwikkeling ondergaan. Dode bomen blijven weer liggen in bossen, rivieren worden ontdaan van hun stenen korset en treden weer buiten hun oevers, eb en vloed krijgen weer vrij spel. In alle gevallen is een spectaculaire groei van de natuurlijke rijkdommen het gevolg. Met zeearend, wolf en kraanvogel als slechts enkele van de pareltjes die zijn teruggekeerd in de Lage Landen.
Tegenwoordig ontstaan steeds meer robuuste, aaneengesloten natuurgebieden waar natuurlijke processen zo veel mogelijk hun gang kunnen gaan. Zo ontstaat natuur die tegen een stootje kan en opgewassen is tegen veranderingen. Om robuuste natuur te creëren, is onder meer de herintroductie van sleutelsoorten nodig zoals edelherten, paarden, runderen en bevers. Maar ook hoort hier het herstel van de natuurlijke cyclus van leven en dood bij. Dood hout en dode dieren brengen immers essentiële voedingsstoffen terug in de natuurlijke cyclus.
Niet alleen in Nederland zijn we aan de slag voor aaseters. Samen met Rewilding Europe werken we onder de noemer 'Circle of Life' aan meer ruimte voor aaseters in de Europese natuur.
Natuurlijke kringloop
Aaseters zijn een belangrijke schakel in de kringloop van voedingsstoffen in de natuur. Via aaseters worden de voedingsstoffen die liggen opgeslagen in de lichamen van dode dieren, over een groter gebied verspreid. Dit gebeurt bijvoorbeeld via de uitwerpselen van aaseters, maar ook doordat dieren als wolf, vos en wild zwijn botten en andere kadaverresten verslepen. De voedingsstoffen die in deze kadaverresten liggen opgeslagen, komen zo verspreid over grotere gebieden terug in de kringloop. Niet alles wordt tenslotte opgegeten. Dit kan, met name in voedselarme gebieden waar de mineralenhuishouding is verstoord, een bijdrage leveren aan het herstel van de natuurlijke kringlopen en daardoor de veerkracht van het gebied versterken.
Als (resten van) prooien die door predatoren als wolf worden achtergelaten weer een vaste voedselbron van aaseters (groot en klein) worden, keren ook de zo belangrijke mineralen weer terug in de kringloop. Op deze manier doet de dood weer leven en is de natuurlijke kringloop weer rond. Dat is belangrijk omdat een overdaad aan stikstofneerslag uit de lucht heeft geleid tot uitspoeling van essentiële mineralen. Dit leidt tot verzuring van de bovenste laag grond en tekorten aan mineralen waardoor kwetsbare planten en dieren verdwijnen.
Circle of Life
Wanneer dieren een natuurlijke dood sterven en kadavers in de natuur mogen blijven liggen, wordt de Nederlandse natuur weer een stuk completer. Een hele levensgemeenschap is ervan afhankelijk! Waaronder aaseters als raaf, zeearend, gier en tal van insecten. De aanwezigheid van een dood dier is een makkelijke manier voor andere dieren om aan voedsel te komen. Dieren die bekend staan als roofdier ontpoppen zich ineens als aaseter (vos, das, wild zwijn, zwarte wouw, buizerd en marter). Naast deze grote dieren, leven tal van insecten van dode dieren, of zijn afhankelijk van de aanwezigheid van grote kadavers voor de voortplanting (zoals de oeveraaskever). Andere insecten en vogels als koolmees en spreeuw, eten op hun beurt deze insecten en hun larven.
Schimmels en bacteriën zetten de laatste restjes kadaver om in de mineralen waaruit ze zijn opgebouwd. Hieronder zitten rasspecialisten, waaronder de hoefzwam die de afbraak van beenderen en hoeven op zich heeft genomen. Die mineralen komen uiteindelijk weer beschikbaar voor de levensgemeenschap. Met name op mineraalarme gronden (hogere zandgronden als de Veluwe) zijn botten een welkome bron van calcium en fosfor voor tal van dieren.