Blog: Spel tussen zwijn en wolf

Voor zijn studie Bos- en Natuurbeheer liep Tijmen van den Heuvel ruim twintig weken stage bij ARK Rewilding Nederland. Tijmen: “Ik was altijd al erg geïnteresseerd in het concept "Rewilding" en ben daarom ook erg dankbaar voor de kans die ARK mij geboden heeft door mij aan te nemen als stagiair.” Hieronder deelt Tijmen zijn ervaringen van zijn tijd bij ARK én de mooie resultaten die zijn onderzoek heeft opgeleverd.  

"Ik heb mijn tijd bij ARK als ontzettend leuk ervaren. Dit komt mede door de inzet van ARK om studenten een leerzame en fijne tijd te bieden bij de organisatie. Zo organiseert ARK regelmatig themadagen waar zowel het team als de studenten een projectgebied bezoeken. Hierbij worden de ontwikkelingen van ARK besproken en wordt de dag afgesloten met een borrel. Ook organiseert ARK maandelijks studentenochtenden waarbij er een excursie of een lezing wordt gepland en er bijgepraat kan worden met de medestudenten. Ik heb mij verbaasd over hoe geïnteresseerd ARK is in de meningen van studenten over de organisatie. Ik heb echt het gevoel gehad dat er naar mij werd geluisterd en dat mijn mening ook serieus werd genomen. 

Nieuwe inzichten

Tijdens deze stageperiode heb ik mij bezig mogen houden met het project "Wolf: aasleverancier en aaseter". Hiervoor heb ik onderzoek gedaan naar het aaseetgedrag van de Veluwse wolvenpopulatie en wat dit gedrag lijkt te beïnvloeden. Dit heeft geleid tot leuke nieuwe inzichten. ARK heeft op zeven verschillende locaties verspreid over de Veluwe cameravallen geplaatst waarbij terreinbeheerders afschot of doodgereden wild neerleggen. Voordat ik aan het onderzoek begon, was mijn verwachting dat het voorkomen van aaseetgedrag van wolven beïnvloed wordt door factoren zoals de seizoenen en de hoeveelheid kadavers die op een cameralocatie zijn neergelegd. Maar na het analyseren van de vele beelden tussen eind 2019 en juni 2023 kwam een andere factor in beeld waaraan ik in eerste instantie niet had gedacht. 

Strijd om kadavers

Hoewel de wolven veel karkassen bezochten, bleek uit de beelden dat ze slechts zelden overgaan tot aaseetgedrag. Dit lijkt te komen doordat het kadaver vaak eerder bezocht wordt door een andere aaseter, het wild zwijn. De wolf lijkt de strijd om het kadaver met een wild zwijn niet aan te durven. Er zijn zelfs beelden te zien waarbij een wolf actief wordt weggejaagd door een wild zwijn. Een andere verwachting die ik had, was dat wolven meer aaseetgedrag zouden vertonen in de herfst en winter. Deze verwachting is gestoeld op het feit dat erin de lente en zomer er meer voedselaanbod aanwezig is in de vorm van jonge dieren. Maar uit mijn onderzoek bleek dat aaseetgedrag vaker plaatsvindt in de winter en lente en dat aaseetgedrag in de herfst gedomineerd wordt door het wild zwijn. Enerzijds is het mogelijk dat de wolf in de herfst meer edelherten doodt, die verzwakt of verwond zijn gedurende de bronsttijd, en daardoor niet hoeft uit te wijken naar aas. Anderzijds is het mogelijk dat de wilde zwijnen in de herfst de kadavers meer monopoliseren om aan te vetten voor de naderende winter, waardoor zij de kadavers agressiever verdedigen. We zien ook een verschil in het voorkomen van aaseetgedrag en de groepsgrootte van wolven. In gebieden waar roedels voorkomen, is er weinig tot geen aaseetgedrag van wilde zwijnen bij kadavers, terwijl dit beeld in gebieden met eenzame wolven of paartjes compleet andersom is. 

AAnknopingspunten voor vervolgonderzoek

Het onderzoek heeft dus genoeg aanknopingspunten voor vervolgonderzoek gegeven. Ik ben benieuwd of mijn vermoedens over de invloed van wilde zwijnen op het aaseetgedrag van wolven kloppen, of dat blijkt dat het aaseetgedrag van wolven toch door (een combinatie van) andere factoren wordt bepaald. Ik kijk uit naar de resultaten van verdere onderzoeken in dit project en kijk tevreden terug op mijn tijd bij ARK. Het is een leuke organisatie met leuke mensen. Dank jullie wel dat ik hier even deel van mocht uitmaken". 

Tijmen van den Heuvel