Ruimte voor de rivier werkt

De massa water die de Limburgse Maas te verwerken heeft gehad afgelopen week, waren zowel spektakel en drama, áls wakeup call en ultieme test. Om met het laatste te beginnen: het was dé praktijktoets die heeft laten zien dat rivierverruiming in combinatie met natuurontwikkeling werkt. 

Langs de ongeveer 40 kilometer van de Grensmaas, waar de Nederlandse en Vlaamse oevers door afgraving zijn verlaagd, was de waterstand bij 3.000 m3/sec  op veel plaatsen 1 tot 2 meter lager dan toen dezelfde hoeveelheid in 1993 door de Maas stroomde. Bij het recente hoogwater was de hoogst gemeten afvoer zelfs ruim boven de beruchte 3.000 kuub/sec maar massale overstromingen zoals in 1993 bleven gelukkig uit.

De Grensmaas 1 dag na het hoogste peil in juli 2021

Overvolle Geul kon water niet kwijt

Toch waren er op een aantal plekken zeker nog wel zorgen, was er wateroverlast en werden mensen geëvacueerd uit dorpen in de buurt van de Grensmaas. Dat kwam bijvoorbeeld omdat de het overvolle riviertje de Geul zijn water onvoldoende kwijt kon aan de Maas waardoor binnendijks land onderliep met Geulwater. Her en der kwam ook veel kwelwater achter de dijken omhoog. ​Stroomopwaars van het stadje Maaseik kwam het Maaswater bij de hoogste waterstand op enkele plekken nét onder de top van de dijk, door de opstuwende werking van de brug. Ook dat leverde spannende momenten op.

In de omgeving van Grevenbicht waren de rivierverruiming en de dijken ruim voldoende (foto: Ria Dielissen)

Hoogwatergolf onder een blauwe hemel

Anders dan in het totaal verregende Grensmaasgebied (Zuid-Limburg), kwam de hoogwatergolf  in Noord-Limburg voorbij onder een stralend blauwe hemel. Een bijna surrealistische ervaring voor iedereen die erbij was. In het gebied  ten noorden van Venlo is op de westoever van de Maas eveneens een groot rivierverruimingsproject uitgevoerd, het project Ooijen-Wanssum (Noord-Limburg). Hier is de waterstandsdaling als gevolg van de afgravingen ongeveer 30 cm geweest. Het was genoeg om de dorpen droog te houden. Veel spannender was het op de tegenovergelegen Maasoever, waar niet rivierverruiming maar dijken het loodzware water ternauwernood tegenhielden.

De Grensmaas bij Meers 4 dagen na het hoogste waterpeil

De conclusie is hoe dan ook dat het Grensmaasproject ​en het project Ooijen Wanssum hebben gewerkt. Maar het hoogwater heeft ook duidelijk gemaakt dat er voor de toekomst ​op nog meer locaties ruimte voor de rivier nodig is om het hoogwater tijdens dit soort pieken de baas te kunnen. Gelukkig weten we inmiddels ook dat deze ruimte voor de rivier fantastische natuur- en wandelgebieden oplevert.