Grensmaas nu veiliger en natuurlijker
12-10-2017|DOOR
Afgelopen week presenteerde het Rijk de tussenstand van het Grensmaasproject. De resultaten zijn indrukwekkend: realisatie van hoogwaterveiligheid en honderden hectare nieuwe natuur. ARK is trots dat het hieraan heeft kunnen bijdragen.
Met het plan ‘Toekomst voor een grindrivier’ van Bureau Stroming op zak, startte in de jaren negentig een groots avontuur voor ARK langs de Grensmaas. Het plan voorzag in ontwikkeling van nieuwe natuur in combinatie met winning van grind. ARK zette voorbeeldgebieden op, zoals Koningssteen en Elba en, aan Vlaamse zijde, Hochter Bampd en Kerkeweerd. Deze lieten zien wat werkelijkheid kon worden na uitvoering van het plan.
Na de hoogwaters van 1993 en 1995 kwam de plannenmakerij in een stroomversnelling. De grindwinning in combinatie met natuurontwikkeling zorgde namelijk voor grote waterstandsdaling. Na uitgebreide (model)studies, het opzetten van een proefproject in Meers en onderhandelingen met de grindsector ging in 2008 de schop echt in de grond. Met als doel ontwikkeling van meer dan 1.000 hectare riviernatuur, een veel kleinere kans op overstromingen en winning van grind.
Weerd voor weerd is de afgelopen jaren de Grensmaas aangepakt. Het smalle zomerbed van de Grensmaas werd verbreed met als resultaat nu al 500 hectare nieuwe natuur; de komende jaren zal dit oppervlak op de Nederlandse oever worden verdubbeld. Bovendien zijn miljoenen tonnen grond verplaatst en verkocht; dankzij de grindwinning kan dit project überhaupt worden uitgevoerd. En voor bewoners misschien wel het meest belangrijk: het gebied is veel veiliger. Bij extreme waterstanden zal de waterstand vergeleken met 1995 in Borgharen bijvoorbeeld 1,25 meter lager staan en bij Meers 0,80 meter. Op dit moment zijn de doelen voor rivierveiligheid gerealiseerd, de grindwinning en ontwikkeling van nieuwe natuurgebieden gaat nog door tot 2025.
Samen met rivierverruimingsprojecten aan Belgische zijde en het Maasplassengebied bij Maasbracht ontstaat een natuurgebied van meer dan 3.500 hectare. Dit grensoverschrijdende RivierPark Maasvallei blijkt inmiddels niet alleen goed te zijn voor natuur en hoogwaterveiligheid, maar ook voor ontwikkeling van recreatie en toerisme. Steeds meer mensen ontdekken het gebied als unieke kanorivier, als groen lint van 40 kilometer lang waar je eindeloos kunt struinen of fietsen. Spectaculair zijn niet alleen de rivier en haar oevers, maar ook de grote kuddes wildlevende paarden en runderen die hier kilometers ver rondtrekken.
Sinds de start van het Grensmaasproject is ARK betrokken: gevraagd en ongevraagd als adviseur, als grote gangmaker in de educatie voor basisscholieren en ARK is betrokken bij voorlichting en beheer van nieuwe natuurgebieden. Ook hebben we bijgedragen aan onderzoek naar flora en fauna en hebben het probleem van drijfvuil mee op de agenda gezet en aangepakt. Het in goede banen leiden van natuurlijk, grensoverschrijdend kuddebeheer is onze volgende uitdaging. Voor paarden en runderen is de rivier (grens) overzwemmen een koud kunstje.
De natuurgebieden aan beide zijden van de Grensmaas zijn vrij toegankelijk. Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Limburgs Landschap vzw en Natuurpunt heten u er van harte welkom. De website RivierPark Maasvallei biedt volop informatie over het gebied en op Dwaalfilm.eu kunt u vanuit de luie stoel dwalen langs de Grensmaas.