Ruimte voor de Waal, mensen én natuur
8-02-2015|DOOR
In Nijmegen gebeurt iets bijzonders! Midden in de stad komt een geul die zal zorgen voor meer veiligheid tijdens extreme hoge waterstanden, maar ook voor meer ruimte voor de natuur; Nijmegen krijgt een Groen Hert:
Nu staan er in Lent nog graafmachines en wordt er hard gewerkt aan bruggen en kades. Deze technische hoogstandjes trekken veel kijkers, en boottochten van de Gelderlander op het eerste stukje geul zijn standaard volgeboekt. Binnenkort worden het nieuwe eiland en de nieuwe nevengeul toegankelijk voor mensen én voor planten en dieren. En wat zich dan kan ontwikkelen is uniek. Nijmegen heeft goud in handen, want juist de combinatie met natuur maakt het zo bijzonder.
Weinig steden in Nederland liggen zo mooi als Nijmegen. Een levendige stad met een achterland van beboste heuvels en een brede, dynamische rivier die langs het centrum stroomt. Met de aanleg van de nevengeul krijgt Nijmegen een eigen Ile da la Cit , uniek in Nederland. Voor de happy few een fantastische plek om te wonen, voor de overige 170.000 Nijmegenaren en voor toeristen een droomplek om te komen genieten. Even zonnen op het Waalstrand met zicht op de Stevenskerk, of snorkelen bij een drijvende strandtent of een terrasje pikken en kijken naar de roeitraining in een decor met drie bijzondere bruggen, of misschien zelf even kanoën.
Nijmegen heeft de gedurfde keuze gemaakt om op het nieuwe eiland ook plaats te bieden aan natuur. Een hoogwater-bypass en een groen stadshart dus. De natuur in het stadshart draagt straks bij aan een nog aantrekkelijker uitstraling van Nijmegen. Aan weerszijden van de stad, bij Beuningen en in de Ooijpolder, kan de riviernatuur zich nu al in alle wildheid ontplooien en krijgen bezoekers alle ruimte. In de Oosterhoutse Waard, aan het uiteinde van de nevengeul, straks ook. Hier ontstaat een mini-Millingerwaard met veel bijzondere planten en dieren. Met begrazinging doorwilde paarden en runderen, die bovendien via de Citadelbrug van en naar het stadseiland kunnen. De wilde grazers hebben een sterke sociale structuur waardoor ze vooral met elkaar bezig zijn en mensen negeren. Razend interessant voor de stedeling om het kuddegedrag in de loop van het jaar te volgen en te fotograferen. Gasten van camping de Grote Altena en bewoners van oud- en nieuw Oosterhout krijgen straks een fenomenaal ontdekkingsland als achtertuin.
Langs de nieuwe geul en op het stadseiland zal die wilde natuur uiteraard een bescheidener positie innemen. Maar zelfs bescheiden natuur is tot mooie dingen in staat. Stel je voor hoe kuddes wilde paarden en runderen heen en weer trekken over het eiland. Hoe je kunt dwalen door velden vol bloeiende planten, schelpen kunt zoeken met de kinderen op het Waalstrand en op speurtocht kunt langs een nevengeul vol met waterleven. Fantaseren over hoe al die vissen en schelpdieren hun leven leiden onder de langs scherende roeiboten van Phocas. Kleine visjes als rivierdonderpadjes en megavissen als meervallen gebruiken de geul straks als permanent leefgebied en jonge steuren en zalmen gaan in hun trektijd het langzaam stromende water als tijdelijke rustplek benutten. Je kunt je nu al voorspellen dat hier later visarenden en zeearenden komen buurten. Vergeet overigens ook niet dat natuur vaak een ander ritme heeft dan mensen. Terwijl wij op één oor liggen komen nachtvogels en veel zoogdieren juist tot leven. ’s Nachts zwemmen er misschien wel otters die komen jagen op de vissen in de nevengeul en misschien knagen er wel bevers aan wilgen op de oever. Dat het overdag soms druk kan zijn met mensen en activiteiten weerhoudt ze niet.
De nieuwe nevengeul en de natuur op het eiland dragen ook direct bij aan een gezond leefklimaat in het stadscentrum. Het extra groen en water zorgen voor afkoeling tijdens hittegolven. En wordt het toch te heet, dan zijn er terrassen aan het water en een geul om in te zwemmen. Op zwoele zomeravonden is het rivierstrand de ideale plek voor een kampvuurtje. Met iedere wandeling in de natuur dalen de collectieve zorgkosten een beetje, dus vrij baan voor de wandelaar!
Wat een prachtig vooruitzicht: een grotendeels groen stadseiland midden in Nijmegen en een wilde Oosterhoutse Waard; zonder prikkeldraad en verbodsbordjes, toegankelijk via bruggen, dijken en zelfs met een voetveer vanuit Beuningen. Een gebied met natuur die verbonden is met de grote natuuruiterwaarden buiten de stad en verbonden met bewoners in de stad. Nergens in Nederland is straks zo’n unieke hoogwaterbeleving mogelijk met een krimpend eiland en een zwellende geul. Voor Nijmegen snijdt het mes aan vele kanten. De nieuwe geul en het stadseiland maken de stad veiliger, groener, aantrekkelijker en ook een tikkeltje wilder.
Deze tekst verscheen op 7 januari als opiniestuk in dagblad de Gelderlander. Schrijver Twan Teunissen is op vrijdag 13 februari gast in het Gelderlander Nieuwscafé in Droomvilla Lux in Nijmegen.