Weelderige natuur aan de voet van het Vijlenerbos

Tussen 2011 en 2018 werkte  ARK in de Gemeente Vaals en in de gemeente Gulpen-Wittem aan gebiedsontwikkeling. Dit gebeurde in het kader van het provinciaal meerjarenprogramma plattelandsontwikkeling van de Provincie Limburg (PMJP). 

In de gemeente Vaals ligt het uitgestrekte Vijlenerbos van Staatsbosbeheer. Rond het Vijlenerbos liggen hellinggraslanden met bronnetjes, waterstroompjes, graften, bosjes en hagen. Ark heeft er tientallen hectares agrarisch hellinggrasland omgevormd tot natuurlijk, (nat) struweelrijk grasland. In 2018 zijn deze overgedragen aan Staatsbosbeheer

In deze graslanden, gelegen bij het buurtschap Wolfhaag en bij het dorp Vijlen (Groenenweg) grazen hooglanders. Zij lopen hier het hele jaar door. Dit helpt de ontwikkeling van natuurlijke bosranden met struikgewas en ruigten en in de graslanden ontstaan open struwelen. Aangeplante hagen ontwikkelen zich tot weelderige lijnvormige structuren.

Dit gevarieerde landschap is een favoriet leefgebied van een groot aantal bijzondere diersoorten dat hier voedsel en beschutting vindt. De hazelmuis bijvoorbeeld, die in de struiken zijn nesten bouwt en die voedsel vindt in de vorm van zaden, bessen en insecten. Andere dieren die van dit landschap profiteren zijn wilde kat, ree, grauwe klauwier, geelgors, levendbarende hagedis en vleermuizen. In 2013 en enkele jaren erna werden er larven van geelbuikvuurpadden losgelaten. Ook werd hier voor het eerst sinds 1946 een rode vuurvlinder gezien.

Natuurgebieden verbinden

Met de aankoop van graslanden en akkers en het organiseren van vrijwillige kavelruil met agrariërs, geeft ARK invulling aan de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) rond het Vijlenerbos. Dit bos is een van de grootste en waardevolste bossen van Zuid-Limburg, dat Duitse, Belgische en Nederlandse natuurgebieden rond het Drielandenpunt met elkaar verbindt.
De stap om het bos daadwerkelijk ecologisch te verbinden met de omringende graslanden wordt gezet door de ontwikkeling van natuurlijke bosranden onder invloed van natuurlijke begrazing.
Een stap verder zou kunnen zijn om vanuit de kapvlaktes van het bos een meer natuurlijke bosstructuur te ontwikkelen. Uiteindelijk kan dan het Vijlenerbos uitgroeien tot het hart van deze regio, dat de halfopen landschappen die er omheen liggen, verbindt. Hierin zullen ook boommarters, rode wouwen, zwarte ooievaars en raven zich weer helemaal thuis voelen.

Hellingbronnen

Vanuit de hellingbronnen onderlangs het Vijlenerbos brengen kleine stroompjes het water via de Selzerbeek naar de Geul. Samen met Waterschap Limburg streeft ARK ernaar om het bron- en regenwater langer vast te houden in kleine moerasjes die hier nieuw ontstaan. Zo kan bodemerosie en wateroverlast benedenstrooms worden tegengegaan. Dat is belangrijk omdat door klimaatverandering meer heftige regens worden verwacht. Bij de bronnetjes rond Wolfhaag groeien bijzondere planten zoals dotterbloem, slanke sleutelbloem, trilgraszegge en er leven weer geelbuikvuurpadden.

Zelf op pad

De natuurgebieden van ARK zijn vrij toegankelijk. Op verschillende plekken langs de plattelandswegen staan toegangspoortjes en informatiepanelen. Voor een bezoek is ook een unieke struinkaart gemaakt: Zwerven door Zuid Limburg. Deze kaart is te koop bij VVV-kantoren en horecabedrijven in de buurt of online in onze webwinkel.