U bent hier

Nederlands grootste natuurgebied

Een rif vol felgekleurde anemonen en zachte koralen bedekt de bodem. Vissen krioelen door elkaar. Een zeester wrikt geduldig een kakelverse mossel open: twee armen aan de rechterklep, drie andere armen aan de linkerklep. In de verte glijdt een negen meter lange reuzenhaai traag en onverstoorbaar met opengesperde bek door het zoute water. Bruinvissen jagen kun kostje bij elkaar en zeevogels duiken naar vis. Zo rijk, divers en levenskrachtig was de Nederlandse onderwaterwereld, en kan die echt weer worden...

Een schelpdierrif als dit hoort thuis in onze eigen Noordzee. Foto: Floor Driessen
Een schelpdierrif als dit hoort thuis in onze eigen Noordzee. Foto: Floor Driessen

Van voedselleverancier tot klimaatbuffer

Met 57.000 km²  is het Nederlandse deel van de Noordzee ons grootste natuurgebied - groter dan het vasteland van Nederland. Er leven 220 verschillende soorten vis, van ansjovisje tot stekelrog en zeebaars. Zelfs haaien kun je vinden in de Nederlandse Noordzee, van de kleine hondshaai tot aan sporadisch zelfs de gigantische reuzenhaai, de een-na-grootste vis ter wereld. Zeehonden, walvissen, dolfijnen en bruinvissen horen er thuis, net als allerlei vogels, krabben, kreeften en andere weekdieren.
Een gezonde Noordzee produceert voedsel: vis, schaal- en schelpdieren, waar de Nederlandse visserijsector en consumenten al eeuwen van profiteren, en wieren die langzamerhand ook op meer culinaire waardering kunnen rekenen. Boven de zee ontstaan wolken die regen en drinkwater aan land brengen, het warme water houdt onze winters mild en koelt ons zomers af. Zelfs voor de lucht die we inademen, zijn we afhankelijk van de zee: niet het tropisch regenwoud, maar plankton in zeeën en oceanen is de belangrijkste bron van zuurstof op aarde.  

Op dit moment staat de levende natuur in de Noordzee er niet goed voor. Het is er druk met schepen, met name in het zuidelijke deel. Soorten lijden onder vervuiling, lawaai en bevissing. Er wordt naar olie en gas geboord. Er wordt zand gewonnen. Defensie houdt er oefeningen. Toch is de zee veerkrachtig en heeft een groot herstelvermogen. Rewilding van de Noordzee kan een goed, sterk ecosysteem creëren dat flexibel is en zichzelf in stand houdt. Een systeem met schelpdierriffen en onverstoorde zandbodems aan de basis waarin grote roofdieren balans brengen door op middelgrote rovers als krabben en zeesterren te jagen. En waarin plaats is voor menselijk gebruik dat ook de levende natuur ten goede komt.

Onder de noemer Levende Noordzee zet ARK zich in voor het robuuster maken van onze prachtige, rijke onderwaterwereld
Op weg naar een rijke en levende Noordzee. Tekening: Jeroen Helmer

Een natuurgebied met enorme potentie

Om de Noordzee haar werk zo goed mogelijk te kunnen laten doen, zet ARK zich in voor herstel door rewilding. Zodat er balans ontstaat tussen allerlei soorten onderwaterdieren en er weer ruimte is voor echt wilde onderwaternatuur. Imposante soorten als de zee-engel en de vleet, een reuzenrog zouden dan geherintroduceerd kunnen worden. 

Een ambitieuze opgave, programmamanager Karel van den Wijngaard beaamt het direct. “Maar”, vult hij aan, “we doen dit vol vertrouwen. Want hoewel de biodiversiteit in de Nederlandse wateren met 60 procent enorm is gedaald en voedselketens onder grote druk staan, weten we ook dat de Noordzee de potentie heeft om relatief snel te herstellen.” Zo is de Noordzee verrassend rijk aan voedingsstoffen. Kringlopen van mineralen zijn op zee groots en rijk. Voortplanting onder water gaat in gigantische hoeveelheden: vissen leggen duizenden eitjes, schelpdieren zoals oesters zelfs miljoenen. Van den Wijngaard: “Die vitaliteit en veerkracht geven de Noordzee een enorme potentie en maken herstel van de Noordzeenatuur daadwerkelijk mogelijk.” 

ARK krijgt voor het herstel van de Noordzeenatuur steun van het Wereld Natuur Fonds en Ørsted.  

Herstel van schelpdierriffen op de Noordzee door WWF en ARK
 

De reusachtige vleet willen we graag terugkrijgen in de Nederlandse Noordzee. Foto: Peter Verhoog, WWF
De reusachtige vleet willen we graag terugkrijgen in de Nederlandse Noordzee. Foto: Peter Verhoog, WWF